“Waarom moet mijn hond komen voor een vaccinatie?”

vaccineren en titeren bij de hondEen hele goede en terechte vraag … U heeft misschien een oproep van ons gekregen dat het weer tijd is voor de jaarlijkse vaccinatie van uw hond. U wilt natuurlijk ook dat uw hond gezond blijft, maar misschien vraagt u zich af: “Is het nou wel nodig om elk jaar mijn hond te vaccineren?” Het antwoord is:

Vaccineren is niet altijd nodig, want vaccineren is altijd maatwerk

We weten dat de diergeneeskunde steeds sneller verandert door de vele ontwikkelingen en het voortschrijdend inzicht in de wetenschap. Zo was het een aantal jaar geleden heel normaal om elk jaar voor de ‘cocktail’ naar de dierenarts te gaan. Zo normaal als het toen was, is het al lang niet meer. Na een inenting bouwt uw hond zelf afweerstoffen op. Deze opgebouwde afweer zal in de loop van de tijd echter weer afnemen. Dit verschilt per ziekteverwekker, maar ook per individuele hond. De laatste jaren is er steeds meer onderzoek gedaan naar hoe lang een dier beschermd is tegen een ziekte als de basisvaccinatie goed is uitgevoerd. Doordat er steeds meer nieuwe informatie bekend wordt, wordt het advies over vaccinatie ook steeds opnieuw bijgesteld.

“Kunnen we niet helemaal stoppen met vaccineren?”

Deskundigen zijn het met elkaar eens. De voordelen van jaarlijks vaccineren zijn duidelijk: uw hond bouwt weerstand op tegen gevaarlijke, besmettelijke ziektes. Een soms gehoord argument om niet te vaccineren is dat de ‘vorige hond’ ook nooit gevaccineerd werd en die had nooit ergens last van. Iets niet zien betekent dus niet dat een ziekte niet bestaat! Besmettelijke ziekte komen echt nog wel voor. Vaak hebben ze een dodelijk verloop. Niet alleen Delta Dierenartsen, ook andere dierenartsen en dierenarts-specialisten zien in de praktijk met enige regelmaat deze ziektes. En altijd zien we ze bij dieren die slecht gevaccineerd zijn!

Wanneer we in Nederland helemaal zouden stoppen met het vaccineren van onze honden, zouden we een heel groot risico nemen. Het is heel erg belangrijk dat alle honden in Nederland goed beschermd blijven. Als dat niet meer het geval zou zijn, dan kan één besmette hond de ziekte als een lopend vuurtje verspreiden, zoals in de jaren ‘90 in Finland is gebeurd. Duizenden honden zijn daar plotseling gestorven aan hondenziekte. Wanneer we in Nederland zouden stoppen met vaccineren, dan is het slechts een kwestie van tijd voordat ziekten als hondenziekte en besmettelijke leverziekte in Nederland weer overal de kop opsteken. In landen om ons heen en bij dieren die in het wild leven komen deze ziekten dan ook nog steeds voor.

Vaccineren is maatwerk

Niet vaccineren is dus geen oplossing, maar om in ieder jaar elk dier steeds weer dezelfde “cocktail” te geven, is ook niet nodig. Er moet altijd gekeken worden naar het dier zelf. Wij vinden het belangrijk om samen met u jaarlijks te bespreken wat in het geval van uw huisdier het beste advies is. Tijdens de jaarlijkse controle wordt uw hond uitgebreid gecontroleerd op gezondheidsproblemen en is er altijd gelegenheid tot het stellen van vragen. Samen nemen wij het vaccinatieschema voor uw hond met uw door en geven wij u advies.

“Waarom vaccineren we honden eigenlijk ?”

  • 1) Om bescherming tegen ziektes te krijgen. Dankzij vaccinatie krijgt uw hond bescherming (immuniteit) tegen een bepaalde ziekteverwekker.
  • 2) Ter voorkoming van infectie (indien mogelijk)
  • 3) Ter vermindering van (virus)uitscheiding: verspreiding van een virus voorkomen

“Tegen welke ziektes zou ik mijn hond moeten laten vaccineren?”

Richtlijn WSAVA: vaccineren tegen welke ziektes ?

Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde: vaccineren of eerst titeren?

Consensus: vaccineren of eerst titeren?

Het is belangrijk dat uw hond in Nederland een goede basisbescherming heeft tegen de volgende ziektes:

  • Parvo
  • Ziekte van Weil (Leptospirose)
  • Hondenziekte (Canine Distemper virus, Carré)
  • Besmettelijke leverontsteking (Hepatitis Contagiosa Canis)

Afhankelijk van de gezondheid, leeftijd en leefomstandigheden van uw hond kan het verstandig zijn om uw hond te vaccineren tegen:

  • Besmettelijke hondenhoest (kennelhoest)
  • Hondsdolheid (Rabiës).

Weerstand opbouwen

Om weerstand op te bouwen zijn meerdere vaccinaties nodig.  Dit zijn basisvaccinaties. Om de weerstand te behouden, is het belangrijk bij volwassen honden de vaccinaties te herhalen. Voor leptospirose en kennelhoest is dit ieder jaar, voor parvo, hondenziekte en besmettelijke hondenziekte eens in de drie jaar.

Pups

Bij pups gebeurt dit meestal op de leeftijd van 6, 9 en 12 weken en daarna weer op 1 jaar leeftijd. De meervoudige vaccinatie van pups is zonder titerbepaling noodzakelijk, omdat we niet precies weten wanneer de afweerstoffen die de pups van de moeder hebben gekregen gaan dalen. Door op tijd te beginnen met vaccineren en deze vaccinatie te herhalen, worden de pups zo optimaal mogelijk beschermd.

Relatie Mens & Dier

Wij vaccineren ook honden om mensen te beschermen. De ziekte van Weil bijvoorbeeld is besmettelijk voor mensen en kan leiden tot een heftige nier- en leverontsteking. Reden te meer om niet zomaar te stoppen met vaccineren.

“Zijn vaccinaties bij honden gevaarlijk?

Steeds vaker hoor je hondeneigenaren die terughoudend of zelf bang zijn om hun hond te laten vaccineren. Ook bij ons in de spreekkamer is het soms te merken dat eigenaar kritischer en voorzichtiger wordt. We willen niet meer zomaar alle vaccins aan onze honden geven. Op het internet lees je de meest akelige verhalen en de meest uiteenlopende bijwerkingen. Is dat terecht?

Zoals alle medicijnen, kunnen ook vaccins bijwerkingen hebben. De frequentie waarin deze voorkomen, is wetenschappelijk onderzocht. Dit blijkt erg laag te zijn. In een groot onderzoek bij ruim 1.25 miljoen honden, werd bij 0,38% een bijwerking gezien. Meestal gaat het om een tijdelijke zwelling op de injectieplaats of een allergische reactie. Met tijdig ingrijpen en de juiste medicatie kan dit veelal goed onderdrukt worden. Bij 99,62% van de honden worden dus geen bijwerkingen gezien. In veel gevallen is de angst voor bijwerkingen dus onterecht.

Vaccineren spaart hondenlevens. Niet meer vaccineren uit angst voor spookverhalen of omdat “die ziektes toch bijna niet meer voorkomen” is zeer sterk af te raden.

Niet onnodig vaccineren

Jarenlang was het onduidelijk hoe lang een vaccin bescherming bood tegen ziekte. Recente onderzoeken wijzen uit dat de bescherming tegen een aantal ziektes langer aanhoudt dan een jaar. Een uitzondering hierop vormen de ziekte van Weil en Besmettelijke hondenhoest (kennelhoest). Deze dienen dan ook jaarlijks gegeven te worden. De bescherming tegen parvo, hondenziekte en besmettelijke leverontsteking is (na een goede basisvaccinatie!) bij veel honden langer. Uit onderzoek blijkt dat een vaccinatie tegen de ziektes parvo, HCC en hondenziekte uw hond minstens drie jaar beschermt tegen deze gevaarlijke ziektes, mits uw hond in het verleden een goede basisvaccinatie heeft gehad.

Deze tijdsperiode is echter per individu en per ziekteverwekker verschillend en is zonder verder individuele screening, zoals met titeren gedaan kan worden, onbekend.

Vaccinatiebeleid

Om duidelijk te scheppen en in Nederland tot één gezamenlijk vaccinatiebeleid te komen waarbij alle honden zo goed mogelijk beschermd worden, wordt voor de bescherming een termijn van 3 jaar aangehouden, waarna opnieuw wordt gevaccineerd. Een deel van de honden zal dan echter nog beschermd zijn en heeft de vaccinatie niet direct nodig. Om onderscheid te maken tussen welke honden wel en welke honden niet gevaccineerd hoeven te worden, bestaat de mogelijkheid om de titer te bepalen. Alleen door te titeren kan onnodige vaccinatie worden voorkomen.

Bij de ziektes Leptospirose ( ziekte van Weil), Paraïnfluenza en Bordetella (besmettelijke hondenhoest) ligt dat heel anders. Bij de meeste honden is die bescherming na ongeveer één jaar verdwenen en kunnen ze dus ziek worden. Voor een ziekte als leptospirose kan dat dodelijk zijn. In Nederland komt leptospirose voor en de vaccinatie tegen leptospirose wordt door deskundigen daarom in Nederland als essentieel gezien. Wij raden aan om uw hond jaarlijks te vaccineren tegen leptospirose. Door jaarlijks te vaccineren bouwt uw hond de nodige weerstand op en vermindert u de kans dat uw hond ziek wordt. Bovendien is Leptospirose een “re-emerging disease” en besmettelijk voor mensen (een zoönose) en is het om die reden ook verstandig om jaarlijks te vaccineren.

“Ik ken iemand die zijn hond nooit laat inenten en die hond is nooit ziek; hoe kan dat?”
Een niet-gevaccineerde hond loopt altijd risico. Of die hond dan ook werkelijk ziek wordt van een besmettelijke ziekte hangt af van meerdere factoren, onder andere de infectiedruk. Door een goed vaccinatiebeleid de afgelopen tientallen jaren is het gelukt hele vervelende ziekten tot een minimum te beperken. Daarmee is de infectiedruk lager geworden. Ook een niet-gevaccineerde hond profiteert hiervan. Helemaal stoppen met vaccineren is vragen om problemen, vroeger of later.

“Waarom worden pups volgens het Nederlandse vaccinatieschema drie maal ingeënt?”

beagle pup delta dierenartsenIn Nederland wordt op basis van wetenschappelijke inzichten een vaccinatieschema aanbevolen waarbij jonge pups 3x worden gevaccineerd en op 1-jarige leeftijd nog een keer. Bij pups is het afweersysteem nog in ontwikkeling. Gedurende de eerste levensweken krijgt de pups via de moedermelk antistoffen tegen verschillende ziektekiemen, ook tegen ziektes zoals parvo waarvoor de teef is ingeënt. Met name de eerste melk (biest) zit er vol mee. In een vroeg stadium neemt de pup deze antistoffen nog op via de darmen. Deze antistoffen beschermen de pup gedurende de eerste levensweken. Wij weten dat op 16 weken bij alle pups die beschermende antistoffen verdwenen zijn, maar bij sommige pups zijn de antistoffen al eerder verdwenen. Uit praktische overwegingen is er een Nederlands vaccinatieschema ontwikkeld.

Belangrijk is natuurlijk dat de pup zelf immuniteit gaat krijgen, onder meer door het opbouwen van antilichamen. Dit bereiken we door de pup te vaccineren. De beschermende antilichamen van de moeder die de pup via de melk heeft binnen gekregen, zorgen er echter ook voor dat ze deze opbouw van antistoffen verhinderen. Vandaar dat op 6 weken leeftijd een eerste (tijdelijke) enting met “dood virus” gegeven wordt. Het is gevaarlijk om te wachten tot de maternale immuniteit ver is afgenomen. Het advies blijft om de pups op 6 weken leeftijd te vaccineren, het eerste pupvaccin is speciaal ontwikkeld om door de maternale immuniteit heen te breken en het lichaam van de pup naast antilichamen ook cellulaire afweer te laten opbouwen.

Antilichamen

Naarmate de tijd verder verstrijkt wordt het gehalte moederlijke antistoffen in het bloed van de pup steeds minder. Rond 9 weken zijn er nog steeds voldoende antistoffen die een vaccinatie kunnen hinderen, maar er zijn op die leeftijd helaas ook te weinig antistoffen over om de pup volledig te beschermen, bijvoorbeeld tegen parvovirus.

Om er zeker van te zijn dat de pup zelf voldoende antistoffen opbouwt en dus beschermd is, wordt een pup na 6 weken ook op 8-9 weken en later op 12 weken. Na een jaar wordt de cocktail op volwassen leeftijd herhaald.

Dat het belangrijk is om uw pup te vaccineren blijkt uit de ogenschijnlijke toename van het aantal parvogevallen in Nederland laatste jaren. Waarschijnlijk komt dit door toename van hondenhandel uit Oost-Europa.

“Wat is Hondenziekte ?”
Hondenziekte of ziekte van Carré is een ernstige ziekte die gepaard gaat met koorts, ontsteking van de oogleden, hoesten en diarree die wordt veroorzaakt door het distempervirus. Vooral jonge honden en fretten zijn er erg gevoelig voor. Meestal zijn de dieren erg ziek en veelal gaan ze hieraan dood. De laatste jaren zijn er in een aantal Europese landen uitbraken van hondenziekte gemeld. Hondenziekte wordt met name door contact met andere honden overgebracht.

“Wat is Parvo ?”

vaccinatie-een-hond-met-parvoPuppy’s met parvo komen helaas nog voor. Vooral bij honden meegenomen uit het buitenland, maar ook pups afkomstig van zogenaamde ‘broodfokkers’ of ‘puppyfarms’ kunnen besmet zijn. Parvo wordt veroorzaakt door het parvovirus dat zich vermeerdert in cellen die snel delen. Dit zijn vooral de cellen van het afweersysteem en de cellen van de darmen. Parvo kent twee types. Type 1 veroorzaakt een lichte diarree bij honden van alle leeftijden die snel overgaat. Type 2 veroorzaakt een ernstig ziek en lusteloos dier met ernstige bloederige diarree, koorts en braken. Beide verschijnselen zorgen voor veel vochtverlies waardoor uitdroging ontstaat.  Een parvo-infectie zorgt ook voor een sterk afgenomen afweer tegen andere ziekten. Parvo komt vooral voor bij jonge dieren. Bepaalde rassen zoals bijvoorbeeld de Duitse herder, Dobermann en Rottweiler zijn erg gevoelig voor het virus. De behandeling van Parvo is moeilijk, arbeidsintensief en geen garantie voor herstel.

“Wat is Leptospirose (Ziekte van Weil) ?”
Leptospirose, waaronder de ziekte van Weil, is een wereldwijd bij honden voorkomende ziekte die door bepaalde bacteriën, leptospiren, wordt veroorzaakt. Omdat het hierbij om een zoönose gaat, en wel de meest verbreide zoönose ter wereld, kan de ziekte ook van hond op mens worden overgedragen. Bij mens en dier kan het o.a. braken, geelzucht, koorts en bloedingen veroorzaken.

Verhoogd risico

De Leptospirose bacterie wordt via de urine van besmette dieren uitgescheiden. Met name uitlaatplaatsen, grasvelden en stilstaand (zwem)water zijn beruchte besmettingshaarden. Door gras te eten of te zwemmen kan een hond in contact komen met leptospiren. Leptospirose is een gevaarlijke ziekte en kan, vooral wanneer te laat wordt ingegrepen dodelijk aflopen.

Tegen leptospirose moet jaarlijks gevaccineerd worden.Tot voor kort veroorzaakten vooral twee leptospirosesoorten (Canicola en Icterohaemorrhagiae) ziektegevallen in West-Europa. De vroegere vaccins beschermden uitstekend tegen deze twee varianten. Maar steeds vaker worden ook andere varianten in West-Europa aangetroffen (Australis en Grippotyphosa). Om bescherming te bieden tegen de opkomst van deze nieuwe varianten van leptospirose vaccineren wij daarom met het meest recente leptospirose vaccin. Dit vaccin geeft bescherming tegen 4 in plaats van 2 soorten Leptospira bacteriën. Als uw hond wel is geënt met een andere leptospirose enting, maar nog niet met het verbeterde vaccin, dan moet deze nieuwe vaccinatie na 3-4 weken worden herhaald.

“Wat is Hepatitis Contagiosa Canis ? (besmettelijke leverziekte HCC)”
Hepatitis Contagiosa Canis wordt veroorzaakt door een virus dat in het lichaam allerlei schadelijke effecten veroorzaakt. Het belangrijkste effect is een leverontsteking (hepatitis). De ziekteverschijnselen zijn soms erg algemeen, waardoor het meestal nodig is extra onderzoek uit te voeren om de diagnose te stellen. Deze ziekte kan bij alle leeftijden voorkomen. Soms is het verloop mild, in specifieke gevallen kunnen dieren ernstig ziek worden en er zelfs aan sterven.

“Wat is Kennelhoest” ?
Kennelhoest of Kennel Cough is eigenlijk een verkeerde naam. Het suggereert dat het om een ziekte gaat die alleen in kennels voorkomt. Helaas is dit niet zo. We spreken daarom beter van “Besmettelijke hondenhoest”. Dit is een zeer besmettelijke infectie van de voorste luchtwegen bij de hond. Hoewel de naam anders doet vermoeden, wordt kennelhoest niet alleen in kennels opgelopen. Alle plaatsen waar honden samenkomen (speelveldjes, parken, asiels, shows enz.) leveren een gevaar op voor honden om kennelhoest te krijgen.

Verschillende bacteriën en virussen kunnen deze ziekte veroorzaken. Pups hebben een verhoogd risico op kennelhoest. Het oplopen van kennelhoest kan een goede socialisatie van de pup verstoren.

“Wat veroorzaakt kennelhoest?”

Kennelhoest treedt meestal op nadat de hond intensief in contact is geweest met andere honden. Dit kan zijn op een pension, tentoonstelling of op cursus. Veel blaffen in combinatie met verminderde weerstand en slechte weersomstandigheden kunnen kennelhoest een eerste zetje geven. Honden besmetten elkaar via drinkbakken en door het overbrengen van besmette hoestdruppels. Kennelhoest kenmerkt zich meestal door een luide, droge, hardnekkige hoest die vaak gepaard gaat met kokhalzen en braken van wit slijm. Deze verschijnselen kunnen onbehandeld enkele weken aanhouden. Andere problemen kunnen vergelijkbare klachten geven dus maak bij deze verschijnselen altijd een afspraak met ons.

Een vaccinatie tegen kennelhoest zal in veel gevallen infectie voorkomen en ervoor zorgen dat een eventueel toch doorkomende infectie minder ernstig verloopt.

“Wat is Hondsdolheid (Rabiës) ?”
In Nederland komt rabiës voor alleen onder vleermuizen. In een aantal landen in het buitenland is het echter een groot probleem. Het RIVM rapporteert zo nu en dan over rabiës bij mens en dier. Meestal gaat het om contact met geïmporteerde dieren. Niet-gevaccineerde dieren gaan vrijwel altijd dood binnen enkele dagen nadat de verschijnselen optreden. Na besmetting kan het echter maanden duren voordat de verschijnselen optreden. Hondsdolheid tast de hersenen aan.

Let op: Nederlandse vleermuizen kunnen dus rabiës hebben. Raak daarom nooit een vleermuis en neem contact met ons op als uw hond een vleermuis gevangen heeft! Voor het reizen naar het buitenland is het in het algemeen verplicht om uw hond of kat te laten inenten tegen rabiës. Meer informatie over de hond mee op vakantie vindt u op de site van het LICG.